Bugün 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü. “Bir insan için küçük ama insanlık için büyük” olan o ilk adımı atan “uzaydaki kadınları” hatırlamak için belki de en uygun zaman. Bir gün bu listede bizden birini de görmek dileğiyle, gelin kronolojik sırayla bu çığır açan kadınlara birlikte bir göz atalım: ↓↓↓
“Ufku gördüm. Açık mavi, güzel bir şerit. İşte bu dünya. Ne kadar da güzel! Her şey çok iyi gidiyor.” Bunlar uzaydaki ilk kadın olan Valentina Tereshkova‘nın o anki hayranlığını dile getiren meşhur sözleri. Sovyet kozmonotu olan Tereshkova, 16 Haziran 1963’te Vostok 6 görevi için başvuran 400’den fazla aday arasından seçildi ve kendisini takip edecek birçok kadın için ilk adımı attı.
18 Haziran 1983’de Stanford Üniversitesi fizik bölümü mezunu ve NASA astronotu Sally Ride uzay mekiği Challenger’ın STS-7 görev no’lu uçuşu ile uzayda ilk ABD’li kadın oldu. Sovyet kozmonotlar Valentina Tereshkova ve Svetlana Savitskaya’nın ardından uzaydaki üçüncü kadındı.
Aynı zamanda uzaydaki ikinci kadın olan Sovyet kozmonot Svetlana Savitskaya Haziran 1984’deki Soyuz T-12 görevi ile ilk uzay yürüyüşünü yada başka bir deyişle araç dışı aktivite’yi (EVA) gerçekleştiren kadın oldu.
Toplam üç Uzay Mekiği görevine katılan Amerikalı jeolog ve NASA astronotu Kathryn D. Sullivan, 11 Ekim 1984’de uzay yürüyüşü (EVA) yapan ilk Amerikalı kadın oldu.
İngiliz kimyacı Helen Sharman, 18 Mayıs 1991’de Soyuz TM-12 görevi ile Mir uzay istasyonunu ziyaret ederek uzaya çıkan ilk Britanyalı oldu ve bu konuda İngiliz erkeklerine de öncülük etti.
Fizikçi ve NASA astronotu Mae Jemison, 12 Eylül 1992’de uzay mekiği Endeavour’da uçarak uzaya seyahat eden ilk Afro-Amerikan kadın oldu.
Aynı zamanda uzaydaki ilk nörolog olan Roberta Bondar, NASA’nın 1992’deki STS-42 görevinde uzay mekiği Discovery ile uçtuğunda Kanada’nın ilk kadın astronotu oldu.
Uzayda ilk Japon kadın, 8 Temmuz 1994’de uzay mekiği Columbia’nın STS-65 göreviyle Japonya Ulusal Uzay Geliştirme Ajansı’nı temsil eden Chiaki Mukai oldu. Mukai 23 Temmuz’da Dünyaya dönerek, o zamana kadar uzayda en uzun süre kalan kadın rekorunu da eline geçirmiş oldu.
Doktor Claudie Haignere, 21 Şubat 1996’da Soyuz TM-23 göreviyle, Rus uzay istasyonu Mir’e uçtuğunda uzaya yolculuk yapan ilk ve tek Fransız kadın ünvanını aldı.
NASA astronotu Eileen Collins, 23 Temmuz 1999’da STS-93 uzay mekiği göreviyle bir uzay mekiği görevine komuta eden ilk kadın oldu. Bu en az 1000 saatlik uçuş deneyimine sahip jet uçağı pilotlarına verilen bir rol. Collins ayrıca Temmuz 2005’te ikinci kez bir mekik görevine komuta etti.
NASA astronotu Susan Helms, Mart-Ağustos 2001 tarihleri arasında Expedition 2 görevi sırasında uçuş mühendisi olarak görev yaparak Uluslararası Uzay İstasyonu mürettebatının ilk kadın üyesi ünvanını aldı.
İran asıllı Amerikalı girişimci Anousheh Ansari 18 Eylül 2006’da kendisinin finanse ettiği bir Rus Soyuz uzay kapsülü içinde Uluslararası Uzay İstasyonu’na giderek ilk kadın uzay turist oldu.
Expedition 16 görevi kapsamında, NASA astronotu Peggy Whitson, 10 Ekim 2007’de istasyonun dümenine geçerek Uluslararası Uzay İstasyonuna komuta eden ilk kadın oldu ve yörüngede altı ay geçirdi. Whitson aynı zamanda uzayda toplamda en uzun kalan kadın. Uluslararası Uzay İstasyonunda yaptığı iki görevin toplamında 376 gün, 17 saat ve 22 dakika yörüngede kaldı.
Tek seferde en uzun süre uzayda kalan kadın rekoru, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Expedition 15 görevinde 2007’de görev alarak 195 gün boyunca yörüngede yaşayan ve çalışan NASA astronotu Sunita Williams‘a ait.
Güney Koreli astronot Yi So-Yeon, 8 Nisan 2008’de Rusya’nın Soyuz TMA-12 göreviyle Uluslararası Uzay İstasyonuna giderken ülkesinin ilk uzay yolcusu oldu.
14 Nisan 2010’da Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bir araya gelen NASA astronotları Dorothy Metcalf-Lindenburger, Stephanie Wilson, Tracy Caldwell Dyson, ve Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) astronotu Naoko Yamazaki, aynı anda bir uzay aracında görev yapan en fazla sayıda kadını temsil ediyordu.
Çin’in ilk kadın astronotu Liu Yang, 16 Haziran 2012’de Jiuquan Uydu fırlatma Merkezinden havalanan Shenzhou 9 uzay aracı ile uzaya ulaşan ilk Çinli kadın ünvanını aldı.
Kaynak: Space.com, Wikipedia, NASA
